محل برگزاری: مرکز نمایشگاهی IFEMA MADRID در شهر مادرید، اسپانیا.
زمان برگزاری: معمولاً اواخر ماه ژانویه (چند روز اول فقط مخصوص حرفهایها، آخر هفته باز برای عموم). برای مثال، در سال ۲۰۲۵ از ۲۲ تا ۲۶ ژانویه برگزار شده است.
قدمت: اولین دوره در سال ۱۹۸۰ برگزار شده و اکنون حدود ۴۵ دوره از آن گذشته است؛ یعنی نمایشگاهی کاملاً جاافتاده و باسابقه.
IFEMA مادرید یکی از بزرگترین مراکز نمایشگاهی اروپا است و فیتور از مهمترین نمایشگاههای تقویم این مرکز محسوب میشود. این مرکز هر سال دهها نمایشگاه بینالمللی برگزار میکند و طبق آمار، بخش بزرگی از گردشگری تجاری (MICE) مادرید به همین رویدادها و خصوصاً فیتور وابسته است.نمایشگاه بین المللی فیتور
اهمیت فیتور در صنعت گردشگری جهان
جایگاه جهانی
فیتور یکی از سه نمایشگاه بزرگ گردشگری دنیا در کنار ITB برلین و WTM لندن است و اغلب از نظر تعداد شرکتکننده و بازدیدکننده، در ردهی اول یا دوم قرار میگیرد.
برای بازارهای ایبروآمریکا (اسپانیا، پرتغال، آمریکای لاتین و مخصوصاً برزیل و مکزیک) فیتور دروازهی اصلی دادوستد و مذاکرات تجاری به شمار میآید.
آمارهای شرکتکنندهها و بازدیدکنندهها
در سالهای اخیر، اعداد واقعاً چشمگیر بوده:
فیتور ۲۰۲۴ (دوره ۴۴ام):
حدود ۹۰۰۰ شرکت
۱۵۲ کشور
۹۶ نمایندگی رسمی کشورها (وزارتخانهها، سازمانهای ملی گردشگری و …)
۸۰۶ غرفهدار اصلی
۹ سالن نمایشگاهی
در مجموع حدود ۲۵۰ هزار شرکتکننده (بازدیدکننده حرفهای + عمومی).
فیتور ۲۰۲۵ (دوره ۴۵ام / سالگرد ۴۵ سالگی):
حدود ۹۵۰۰ شرکت از ۱۵۶ کشور
۸۸۴ غرفهدار اصلی
حدود ۲۵۵ هزار بازدیدکننده، که ۱۵۵ هزار نفر آنها متخصصان صنعت در سه روز اول بودهاند.
این حجم مشارکت نشان میدهد که فیتور برای بسیاری از کشورها، مهمترین محل معرفی مقصد گردشگری و جذب تور اپراتورهای بینالمللی است.
تأثیر اقتصادی
فیتور فقط یک نمایشگاه نیست، یک «ماشین اقتصادی» است:
طبق برآوردها، هر دوره فیتور حدود ۴۴۰–۴۵۰ میلیون یورو تأثیر اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم برای شهر مادرید ایجاد میکند (هتلها، رستورانها، حملونقل، خرید، سرگرمی و …).
بخش مهمی از درآمد و رشد IFEMA و حتی چند درصد قابل توجه از GDP شهر مادرید به کل نمایشگاههای این مرکز، از جمله فیتور، مرتبط است.
ساختار نمایشگاه و سالنها
سالنها و بخشبندی کلی
فیتور در چندین سالن بزرگ IFEMA (در سالهای اخیر ۹ سالن) برگزار میشود که هر سالن موضوع یا منطقه جغرافیایی مشخصی دارد:
- سالنهای مخصوص اروپا (کشورهای اتحادیه اروپا، مقاصد کلاسیک مثل فرانسه، ایتالیا، یونان، ترکیه و …)
- سالنهای آمریکای لاتین و کارائیب (کشورهای اسپانیاییزبان، برزیل، کوبا، دومینیکن و …)
- سالنهای خاورمیانه و آسیا (امارات، قطر، عربستان، ایران اگر شرکت کند، هند، چین، تایلند، ژاپن و …)
- سالنهای آفریقا (مراکش، تونس، مصر، آفریقای جنوبی، کنیا، تانزانیا و …)
- سالنهای مربوط به اسپانیا که خودش به تنهایی مثل یک نمایشگاه جداست:
غرفههای هر استان و منطقه خودمختار (مثل آندلس، کاتالونیا، والنسیا، باسک، جزایر قناری، ایبیزا، مایورکا و …).
این تقسیمبندی کمک میکند بازدیدکنندهها راحتتر مطابق علاقه و بازارشان حرکت کنند.
۳.۲. هستهها و تمهای موضوعی (Monographic Sections)
یکی از جذابترین ویژگیهای فیتور، بخشهای موضوعی ویژه است که روی گرایشهای جدید صنعت تمرکز دارند. در فیتور ۲۰۲۴ حدود ۱۰ بخش تخصصی وجود داشت، مثل:
FITUR 4all
ویژهی گردشگری فراگیر و دسترسپذیر (Accessible Tourism)؛ تمرکز روی تجربهی سفر برای افراد کمتوان، سالمندان و کسانی که نیازهای خاص دارند.
FITUR TechY:
بخش تکنولوژی سفر؛ جایی که استارتآپها، شرکتهای نرمافزاری، پلتفرمهای رزرواسیون، هوش مصنوعی در سفر، سیستمهای مدیریت هتل، فناوری واقعیت مجازی و … خودشان را معرفی میکنند.
FITUR Cruises:
تخصصی برای صنعت کروز؛ خطوط کروز، بنادر، شرکتهای خدمات گردشگری دریایی.
FITUR Sports:
گردشگری ورزشی: تورهای فوتبالی، مسابقات بینالمللی، دوچرخهسواری، ماراتنها، گلف، اسکی، ورزشهای دریایی و …
FITUR Screen:
اتصال صنعت گردشگری با صنعت فیلم و سریال؛ چگونه لوکیشنهای فیلم و سریال میتوانند مقصد گردشگری شوند (مثل Game of Thrones tourism).
FITUR LGTB+:
تمرکز روی بازار گردشگری جامعه LGTBQ+ که یکی از بازارهای پرهزینه و فعال در جهان است.
FITUR Talent:
مرتبط با منابع انسانی، آموزش، مهارتها و اشتغال در صنعت گردشگری.
FITUR Woman:
تمرکز روی نقش زنان در گردشگری، کارآفرینی زنان، رهبری زنانه در هتلها، خطوط هوایی و …
هوش مصنوعی در قیمتگذاری، چتباتهای خدمات مشتری، سیستمهای شخصیسازی پیشنهادها، تحلیل دادههای بزرگ و …
- استارتآپهای سفر که مدلهای جدید رزرو، اشتراک سفر، سفرهای ترکیبی و … را ارائه میدهند.
رشد چشمگیر Travel Technology از نکات برجسته فیتور ۲۰۲۵ بوده است و حتی رسانههای اقتصادی اسپانیا به افزایش تعداد شرکتهای تکنولوژی در این حوزه اشاره کردهاند.
گردشگری فراگیر و دسترسپذیر
بخش FITUR 4all روی راهکارهایی تمرکز دارد که سفر را برای همه امکانپذیر کند؛ از طراحی هتلها، حملونقل و جاذبهها گرفته تا سیستم رزرو آنلاین.
موضوعاتی مثل زبان اشاره در تورها، راهنماهای صوتی برای نابینایان، صندلیهای چرخدار، اتاقهای مناسب کمتوانان و آموزش پرسنل مطرح میشود.
تنوع بازارها (LGBT+, زنانه، ورزشی، سینمایی و …)
- گردشگری LGBT+، زنانه (Woman) و ورزشی (Sports) در قالب بخشهای اختصاصی بررسی میشود؛ اینها بازارهایی هستند که به خاطر قدرت خرید بالا و وفاداری بسیار جذاباند.
- در FITUR Screen هم تمرکز روی فیلمتوریزم است؛ یعنی اینکه وقتی یک فیلم یا سریال معروف در یک منطقه تصویربرداری میشود، چطور میتوان آن منطقه را به یک مقصد گردشگری تبدیل کرد (نمونه بارز: نیوزیلند و ارباب حلقهها).
رویدادها و برنامههای جانبی جالب در فیتور
چند اتفاق جذاب در طول روزهای فیتور که معمولاً هر سال تکرار میشوند:
افتتاحیه رسمی
با حضور پادشاه یا خانواده سلطنتی اسپانیا، مقامات دولتی، وزیر گردشگری، مدیران IFEMA و کشور شریک.
- سخنرانیها معمولاً روی آمارهای جدید سازمان UNWTO و چشمانداز جهانی گردشگری تمرکز دارد.
جوایز مختلف:
- جوایز بهترین غرفه (Best Stand)،
- جوایز پایداری،
- جوایز نوآوری در گردشگری،
- جوایز مرتبط با رسانهها و محتواهای تولید شده درباره سفر.
کنفرانسها و پنلها:
دهها پنل تخصصی در سالن کنفرانسها درباره موضوعاتی مثل: آینده آژانسهای مسافرتی، هوش مصنوعی، گردشگری روستایی، گردشگری سلامت، سیاستهای ویزا، خطوط کمهزینه، فستتوریزم در مقابل اسلوتوریزم و …
نشستهای منطقهای:
نشست تخصصی برای هر منطقه (مثل «روز آمریکای لاتین»، «روز آفریقا»، «روز خاورمیانه») که در آن مقامات آن منطقه سخنرانی و میزگرد دارند.
برنامههای فرهنگی و هنری:
اجرای رقص سنتی، کارناوالها، فلامنکو، سامبا، گروههای فولکلور و … در نقاط مختلف سالنها.
حضور رسانهها:
سالانه بیش از ۷۵۰۰ خبرنگار از سراسر جهان فیتور را پوشش میدهند، از جمله کانالهای تلویزیونی، رادیو، نشریات تخصصی و اینفلوئنسرهای سفر.
نمونهای از ویژگیها و پیامهای چند منطقه / کشور
برای اینکه ملموستر شود، چند نمونه ذهنی از نوع حضور کشورهای مختلف در فیتور (بر اساس گزارشها و روال معمول):
آمریکای لاتین (برزیل، مکزیک، کارائیب…)
برزیل به عنوان کشور شریک ۲۰۲۵، تمرکز زیادی روی تنوع مقصدها دارد:
سواحل ریو، سالوادور، فستیوالهای فرهنگی، جنگل آمازون، اکوتوریسم، و نیز گردشگری شهری (سائوپائولو).
مکزیک معمولاً روی Riviera Maya، Cancún، شهرهای استعماری (Puebla، Guanajuato) و غذا و فرهنگ خود تأکید دارد.
کشورهای کارائیب (کوبا، دومینیکن، جامائیکا، باربادوس…) روی ساحل، All-inclusive Resort و بستههای Honeymoon کار میکنند.
خاورمیانه
امارات، قطر، عربستان غرفههای بسیار مدرن و بزرگ دارند؛ روی لایفاستایل لوکس، MICE (کنفرانسها و نمایشگاهها)، گردشگری مذهبی (عربستان)، و همچنین پروژههای غولآسا مثل NEOM تبلیغ میکنند.
ایران در سالهایی که شرکت میکند معمولاً روی میراث فرهنگی (اصفهان، یزد، شیراز، پرسپولیس)، طبیعت، و مسیرهای ترکیبی جاده ابریشم تمرکز دارد؛ اما حضورش بسته به مسائل سیاسی و تحریمها دائمی نیست.
اروپا
اسپانیا تقریباً تمام مناطق خود را جداگانه معرفی میکند؛ هر منطقه با برند، غذا، موسیقی و جاذبههای خاص خودش:
- آندلس (فلامنکو، سویل و گرانادا)،
- کاتالونیا (بارسلونا، ساحل کوستا براوا)،
- جزایر قناری و بالئار (ایبیزا، مایورکا)،
- مناطق کمتر شناختهشده مثل استوریاس و گالیسیا (اکوتوریسم، Camino de Santiago).
سایر کشورهای اروپایی مثل فرانسه، ایتالیا، یونان، ترکیه هم با محوریت مقصدهای اصلی خود (ساحل، شهرهای تاریخی، غذا) حضور دارند؛ تمرکز آنها بیشتر روی بازارهای طولانیمدت و کیفیت بالاست.
تجربهی بازدید از فیتور (از دید یک فرد یا شرکت)
اگر شرکت / آژانس باشی
معمولاً برنامهی کسی که حرفهای وارد فیتور میشود این است که:
- هفتهها / ماهها قبل از نمایشگاه در پلتفرم دیجیتال FITUR LIVEConnect پروفایل میسازد، تماس میگیرد و جلسهها را از پیش تنظیم میکند.
- در خود نمایشگاه:
- از صبح تا عصر جلسه پشت جلسه؛ هر ۳۰ دقیقه یا یک ساعت کنار میز یکی از غرفهها.
- معرفی مقصد خود، مذاکره روی ظرفیتها، قیمتها، کمیسیونها، شرایط کنسلی و …
- جستجوی محصولات جدید برای پیشنهاد به مشتریان (تورهای خاص، مسیرهای جدید، هتلهای Boutique،…)
- شبها در شهر مادرید هم بخش غیررسمی ادامه دارد:
- مهمانیها، ضیافتهای شام، رویدادهای Networking در هتلها و رستورانها؛
- اینجا است که خیلی از روابط کاری در فضای راحتتر شکل میگیرد.
اگر بازدیدکننده عادی باشی
بازدیدکننده عادی (در روزهای آخر) معمولاً:
- نقشه میگیرد و در سالنهای مختلف راه میافتد؛
- از غرفهها بروشور، کتابچه، نقشه، سوغاتی تبلیغاتی (خودکار، کیف پارچهای، کلاه،…) میگیرد؛
- در قرعهکشیهای «برنده سفر رایگان»، «بلیت هواپیما»، «اقامت هتل» و … شرکت میکند؛
- در اجرای زنده یا چشیدن غذاهای کشورهای مختلف شرکت میکند؛
- و اگر خسته شد، مینشیند در Cafeteriaهای داخل IFEMA و جمعوجور میکند که اگر بخواهد سال بعد سفر برود کجا را انتخاب کند.
نکات جالب و کمتر گفتهشده درباره فیتور
فیتور فقط یک نمایشگاه نیست؛ یک پلتفرم دائمی است.
از طریق FITUR LIVEConnect، ارتباطها قبل و بعد از نمایشگاه هم ادامه دارد و در واقع، نمایشگاه فیزیکی نقطه اوج این ارتباطهاست.
دروازهی قدرتمند برای بازار اسپانیاییزبانهاست.
هر مقصدی که بخواهد در بازار اسپانیا و آمریکای لاتین شناخته شود، معمولاً فیتور را از دست نمیدهد، چون در هیچ جای دیگر این حجم از بازیگران اسپانیاییزبان کنـار هم جمع نمیشوند.
اهمیت رسانهای بسیار بالا:
هزاران خبرنگار، بلاگر و اینفلوئنسر سفر از فیتور گزارش تهیه میکنند؛ بسیاری از مقصدها کمپینهای تبلیغاتیشان را دقیقاً هماهنگ با فیتور لانچ میکنند تا از این موج رسانهای بهره ببرند.
پیوند قوی با UNWTO:
دفتر اصلی سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در مادرید است؛ بنابراین، فیتور همیشه حداقل یک پنل مهم دارد که در آن UNWTO تازهترین آمار و تحلیلهای خود را اعلام میکند و این اطلاعات بلافاصله به یکی از رفرنسهای سال تبدیل میشود.
نقش فیتور در پساکرونا:
بعد از دوران کرونا، فیتور از اولین نمایشگاههای بزرگی بود که به صورت فیزیکی بازگشت و به نوعی نماد «بازگشت سفرهای بینالمللی» شد؛ رشد آمار سالهای ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ نشان میدهد که این نمایشگاه همزمان با ریکاوری گردشگری جهان، تمدید و قویتر شده است.
اگر بخواهی خودت شرکت کنی (بهعنوان آژانس/شرکت ایرانی)
اگر از زاویه کسبوکاری مثل شرکتهای ایرانی نگاه کنیم، فیتور میتواند:
برای فروش مقصد ایران به توراپراتورهای اروپایی و آمریکای لاتین
یا برای گرفتن نمایندگی و قرارداد با هتلها، مقاصد و تورهای دیگر کشورها
فرصت بسیار خوبی باشد.
- ثبتنام بهعنوان نمایشدهنده (Exhibitor) یا حداقل بازدیدکننده حرفهای (Trade Visitor) از طریق سایت مرکز تجاری ایران و اسپانیا
- فعالسازی پروفایل در FITUR LIVEConnect و شروع به تنظیم Meeting با کشورها و شرکتهای هدف.
